เครื่องเอคโม่ (ECMO) เทคโนโลยีการแพทย์ เครื่องพยุงการทำงานของปอดและหัวใจ

หัวใจเป็นอวัยวะที่สามารถเกิดวิกฤตได้ตลอดเวลา โรคที่มักจะพบในวัยผู้ใหญ่ คือ โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด จะเกิดขึ้นกับผู้ชายมากกว่าผู้หญิง พบบ่อยในผู้ชายตั้งแต่อายุ 40 ปีขึ้นไป ส่วนผู้หญิงจะเริ่มมากขึ้นเมื่ออายุ 60 ปีขึ้นไป

หัวใจวาย หมายถึง หลอดเลือดหัวใจอุดตันโดยสิ้นเชิง กล้ามเนื้อหัวใจเริ่มตายไป อาการอาจเป็นอยู่นานกว่า 15 นาที และไม่ทุเลาลงโดยการพักหรือการได้รับยา เมื่อเกิดอาการเจ็บเค้นหัวใจ อย่ารอนานหลายชั่วโมงกว่าจะขอความช่วยเหลือ เพราะเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจที่ขาดเลือดมาเลี้ยงนั้นจะเริ่มตายภายในไม่กี่นาที

การรักษาผู้ป่วยในภาวะวิกฤตให้มีโอกาสรอดชีวิตรวมถึงมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นเป็นหัวใจสำคัญของการช่วยชีวิต โดยใช้เครื่องเอคโม่ ECMO (Extracorporeal Membrane Oxygenation) คือเครื่องพยุงปอดและหัวใจ หรือปอดเทียมหรือหัวใจเทียม คืออีกหนึ่งทางเลือกในการรักษา ของเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ช่วยเพิ่มโอกาสการช่วยชีวิตผู้ป่วยในนาทีชีวิตฉุกเฉินให้กลับมาใช้ชีวิตได้อีกครั้ง

หลักการทำงานของเครื่อง ECMO ประกอบไปด้วย

• ตัวเครื่องจะดึงเลือดออกจากตัวผู้ป่วย ด้วยการใส่ท่อพลาสติกผ่านหลอดเลือดตามแขน คอ หรือขา บางกรณีใส่เข้าไปในหัวใจ
  ซึ่งการใส่จะต้องไม่อันตรายกับหลอดเลือดและไม่ทะลุเข้าหัวใจ
• ท่อที่ใส่เข้าไปจะมี 2 ท่อ ท่อหนึ่งเอาเลือดออกจากร่างกาย อีกท่อเอาเลือดกลับเข้าสู่ร่างกายโดยผ่านตัวเครื่อง เครื่องจะเติมออกซิเจนและปรับอุณหภูมิให้เหมาะสม
• การใช้เครื่อง ECMO สามารถช่วยซื้อเวลาได้โดยการเติมออกซิเจนเข้าไปในเลือดเพื่อทดแทนการทำงานของปอด
• ECMO สามารถใช้ทดแทนการทำงานของหัวใจได้ ในกรณีที่หัวใจไม่ยอมเต้น เช่น หัวใจวายเฉียบพลัน หรือ ผู้ป่วยหลอดเลือดหัวใจตีบส่งผลให้กล้ามเนื้อหัวใจตายแล้วไม่ทำงาน เพื่อประคับประคองระหว่างรอการผ่าตัดหรือการรักษาอื่น ๆ
• นอกจากนี้ในระหว่างที่นำผู้ป่วยมาปั๊มหัวใจ สามารถใช้ระหว่างการช่วยฟื้นคืนชีพ (CPR) ทำให้มีเวลาในการตัดสินใจเพื่อเลือกการตรวจและรักษาที่เหมาะสมมากขึ้น เพื่อช่วยให้เลือดในหลอดเลือดมีปริมาณที่พอจะเลี้ยงสมองและอวัยวะอื่น ๆ ได้
• ประคับประคองเพื่อรอให้อวัยวะกลับมาทำงานเป็นปกติ เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลวจากกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบหลังการติดเชื้อ ภาวะการหายใจล้มเหลวจากการติดเชื้ออย่างรุนแรงที่ปอด ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือดอย่างรุนแรงจนทำให้การทำงานของปอดและหัวใจผิดปกติ หรือหลังการผ่าตัดหัวใจที่หัวใจทำงานไม่ดีเพื่อรอให้หัวใจกลับมาทำงานได้ตามปกติ

ที่มา : โรงพยาบาลกรุงเทพ