เจ็บแบบไหนบ่งบอกถึงอาการ... ข้อเข่าเสื่อม
อาการปวดเข่า เป็นอาการที่พบบ่อยที่สุดเมื่อเริ่มมีอายุมากขึ้น มักปวดมากขึ้นเมื่อใช้งานอวัยวะส่วนขา และลดลงหลังจากการพัก เช่น เดิน ขึ้นลงบันได หรือนั่งพับเข่า อาการจะดีขึ้นเมื่อหยุดพักการใช้ข้อ นอกจากนี้ ยังมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น
• ตึงน่อง เมื่อยน่อง เข่าบวม
• รู้สึกข้อฝืดขณะเคลื่อนไหว บางครั้งรู้สึกเจ็บ
• เคลื่อนไหวแล้วไม่มั่นคง เหมือนเข่าหลวม
• มีเสียงเสียดสีจากภายในข้อ
• งอเข่า เหยียดข้อได้ไม่สุดเหมือนเคย
• เข่าผิดรูป โก่งออกนอก
เมื่อมีภาวะข้อเสื่อมรุนแรง อาการปวดจะรุนแรงมากขึ้น มักปวดในช่วงเวลากลางคืน ในบางรายอาจคลำเจอส่วนกระดูกงอกได้บริเวณด้านข้างข้อเข่า
หากปล่อยไว้นานจนข้อเข่าเสื่อมมากขึ้นเรื่อย ๆ จะพบว่าเหยียดหรืองอข้อเข่าได้ไม่ค่อยสุด กล้ามเนื้อต้นขาลีบ ข้อเข่าโก่ง ใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างยากลำบาก และมีอาการปวดเวลาขยับหรือเดิน
พฤติกรรมที่ทำให้เข่าเสื่อมเร็ว
การที่เรามีพฤติกรรมเดิม ๆ ซ้ำ ๆ เป็นเวลานาน ล้วนยิ่งทำร้ายข้อเข่า เช่น นั่งพับเพียบ นั่งยอง ๆ คลานเข่า คุกเข่า หรือเคยเกิดอุบัติเหตุรุนแรงบริเวณเข่า นอกจากนี้ การที่เรามีน้ำหนักตัวมากเกินไปก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เข่าต้องทำหน้าที่รับแรงกดกระแทกจากอิริยาบถในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นการยืน เดิน หรือนั่ง ส่วนความเสื่อมตามอายุจะเริ่มเสื่อมตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป ขึ้นอยู่กับการใช้งานเข่าด้วย มีการใช้งานข้อเข่ามาก รวมถึงถ้าน้ำหนักมากว่าในคนอายุเท่ากัน ก็จะมีอัตราการเสื่อมข้อเข่ามากกว่าด้วย
สามารถรักษาให้หายขาดได้หรือไม่
ปัจจุบันยังไม่สามารถรักษาอาการข้อเข่าเสื่อมให้หายขาดได้ แต่สามารถควบคุมอาการ และบรรเทาอาการปวดลงได้ สามารถกลับมาใช้ข้อเข่าในแบบภาวะใกล้เคียงกับปกติมากที่สุด ซึ่งวิธีการรักษาจะแตกต่างกันไปในผู้ป่วยแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น อายุ ความรุนแรงของโรค การใช้งานที่คาดหวัง และความพร้อมของผู้ให้การรักษา การรักษามีแนวทางหลัก 2 วิธี
- การรักษาแบบไม่ผ่าตัด สามารถเริ่มต้นด้วยการปรับเปลี่ยนแปลงการใช้ชีวิตประจำวัน เช่นหลีกเลี่ยงการยืน หรือเดินเป็นระยะเวลานาน การนั่งงอเข่า เช่น คุกเข่า พับเพียบ ยอง ๆ ขัดสมาธิ ลดน้ำหนักตัว รวมไปถึงการทำกายภาพบำบัด การใช้ยา การฉีดน้ำเลี้ยงไขข้อ ซึ่งเป็นทางเลือกช่วยลดอาการปวดและช่วยให้การเคลื่อนไหวข้อดีขึ้น เป็นต้น
- การรักษาด้วยวิธีการผ่าตัด วิธีการนี้จะถูกนำมาใช้ในการรักษาต่อเมื่อมีข้อบ่งชี้ โดยผู้ป่วยที่รับการรักษาไม่สามารถรักษาด้วยวิธีอื่น ๆ ได้แล้ว หรือผลการรักษาวิธีอื่นล้มเหลว โดยที่ผู้ป่วยยังคงมีอาการปวดเข่ารุนแรงจนไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันพื้นฐานได้ปกติ ดังนั้น “การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม” จึงเป็นหนทางในการรักษา โดยเป็นการผ่าตัดเอาผิวข้อที่สึกออกไป และทดแทนด้วยผิวข้อเทียม การทำกายภาพหลังจากการผ่าตัด จะช่วยให้ผู้ป่วยสามารถกลับมากิจวัตรประจำวันได้ตามปกติ
สำหรับผู้ป่วยหรือผู้สูงอายุจำเป็นต้องใช้อุปกรณ์ช่วยเดิน
สำหรับผู้ป่วยหรือผู้สูงอายุที่จำเป็นต้องใช้อุปกรณ์ช่วยเดิน การใช้ ไม้เท้า และอุปกรณ์ช่วยเดินต่าง ๆ จึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ช่วยให้ผู้สูงอายุใช้ชีวิตได้สะดวกขึ้น การใช้อุปกรณ์เหล่านี้นอกจากความสะดวกแล้ว ยังเพิ่มความปลอดภัยและลดความเสี่ยงการเกิดอุบัติเหตุอีกด้วย